หมอมด ถอดรหัสภาษากาย "โตโน่ ภาคิน" ฟ้องชัดใจไม่พร้อม ต้องข่มอารมณ์บางอย่าง

หมอมด ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ ถอดรหัสภาษากาย โตโน่ ภาคิน ขณะให้สัมภาษณ์เรื่องความพร้อมและดราม่าที่เกิดขึ้นกรณีเตรียมว่ายน้ำข้ามแม่น้ำโขง ซึ่งหมอมดเผยว่าดูจากภาษากายทั้งหมดตอนให้สัมภาษณ์แล้ว สรุปได้ว่าโตโน่ กดดันและเครียด แม้ร่างกายจะพร้อมแต่จิตใจยังไม่ 100% ซึ่งเป็นโจทย์ที่ต้องแก้ให้ได้ก่อนเริ่มว่ายน้ำจริง ดังนี้

หมอมด ถอดรหัสภาษากาย "โตโน่ ภาคิน" ฟ้องชัดใจไม่พร้อม กดดัน เครียด

คุณโตโน่ ภาคิน คำวิลัยศักดิ์ (ประวัติ) จัดกิจกรรมระดมทุน ในโครงการ One Man and The River หนึ่งคนว่ายหลายคนให้ ท่ามกลางความเห็นของคนในสังคมที่แตกต่างกัน

ถ้าเทียบการระดมทุนของดารานักร้องในอดีตที่ผ่าน ๆ มา ดูเหมือนว่าเหตุการณ์นี้มีเสียงคัดค้านจากสังคมค่อนข้างเยอะ เช่น มีมุมมองว่าการว่ายน้ำในลักษณะนี้จะเป็นภาระให้กับทีมงานเพราะมีความเสี่ยงสูงและยากที่จะสำเร็จ หลายคนจึงมองว่าคุณโตโน่ค่อนข้างมั่นใจจนเกินไปและอาจทำให้คนรอบข้างต้องลำบากไปด้วยแม้เจ้าตัวเหมือนจะมีความตั้งใจที่ดีแค่ไหนก็ตาม

คุณโตโน่จึงมีความกดดันหลายทางทั้งความยากของภาระกิจและเสียงวิพากษ์วิจารณ์หลากหลายรูปแบบ (ซึ่งก็ไม่รู้ว่าอันใดมากน้อยกว่ากัน)

VDO นี้เป็นสัมภาษณ์สั้น ๆ ของช่อง One ในวันที่ 18 ตุลาคม 2565 ก่อนที่จะว่ายน้ำในวันจริงในวันที่ 22 ตุลาคม 2565 และมีภาษากายที่น่าเรียนรู้ ต้องขอบพระคุณแฟนคลับของเวปไซต์ที่แนะนำเข้ามา

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้อันเป็นประโยชน์ให้แก่ประชาชนในการเรียนรู้ศาสตร์ภาษากาย (Non-verbral communication / Body Language ) อันได้แก่ข้อมูลที่สื่อสารออกมาจากมนุษย์ทุกอย่างนอกเหนือจากคำพูดทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว (Concious / Unconcious) จึงเป็นชุดของข้อมูล (Information) ทางพฤติกรรมศาสตร์และจิตวิทยาที่สำคัญอันสามารถนำไปประยุกต์ตีความฐานะผู้สังเกตการณ์ และนำไปประเมินกับเหตุการณ์ที่ปรากฏอย่างไรเท่านั้น ไม่ได้มีไว้เพื่อตัดสินสิ่งใด 

ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์

นาที 0:11 – 0:13 ตอนถูกถามว่าพร้อมไหม เจ้าตัวตอบว่า “พร้อมที่จะ……ว่าย” จะสังเกตภาษากายได้อย่างน้อย 3 อย่าง

- มองเฉียงลงด้านล่างขวา (looking down to the lower left quadrant) มักสัมพันธ์กับการคิดและมีอารมณ์ลบเป็นส่วนประกอบ เช่น ความรู้สึกผิด ละอาย กลัว

- เม้มริมฝีปาก (Inward lip roll) เป็นภาษากายที่เกิดโดยปราศจากการบังคับโดยเจ้าตัว (Subconcious) จะสัมพันธ์กับการกลั้นอารมณ์ลบ (Conceling strong negative emotion) เช่น การกลั้นอารมณ์เสียใจ ความเครียด ความกลัว หรือความโกรธ ทั้งนี้จะต้องแยกออกจากสภาวะปากแห้ง หรือ ริมฝีปากแห้ง 

- มือขึ้นมาเช็ดจมูก (Hand rubbing nose) จากการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ (Psychological discomfort) จะพบได้บ่อยในกรณีที่พูดสิ่งที่ลำบากใจ เช่น โกหก ปกปิด พูดความจริงไม่ครบ ทั้งนี้จะต้องแยกออกจากการสัมผัสจมูกออกจากการ เช็ด หรือ ขยี้จมูกเพราะเป็นภูมิแพ้ หรือ แพ้อากาศ รวมถึง Baseline ของผู้พูดร่วมด้วย

แม้จะกินเวลาเพียง 3 วินาที และพูดออกมาแค่ไม่กี่คำ ก็พบภาษากายที่มีความหมายในทิศทางเดียวกัน ทำให้น่าวิเคราะห์ว่าเจ้าตัว “พร้อมที่จะว่าย” จริง ๆ หรือไม่ ?” เพราะมีภาษากายของความไม่มั่นใจ กังวล และการเว้นวรรคสั้น ๆ ก่อนพูดคำว่า "ว่าย" ออกมาก็สะท้อนถึงความรู้สึกบางอย่าง

ในส่วนนี้ผมคิดว่าเจ้าตัวอาจจะพร้อมในทางร่างกาย แต่ในแง่มุมอื่น ๆ เช่น สภาพจิตใจ อาจจะยังไม่เต็มที่ก็เป็นไปได้

นาที 0:15-0:25 “(*)ตื่นเต้น ก็ตื่นเต้นมากขึ้นเรื่อย ๆ แล้วก็ (**) …(***)นึกภาพไม่ออกว่าจะออกมายังไง” พบภาษากายดังนี้

มือจับคาง เป็นลักษณะทั่วไปที่พบเวลากำลังครุ่นคิด และร่วมกับการมองเฉียงขึ้นบน อธิบายได้ว่ากำลังคิดและจินตนาการเป็นภาพอยู่ในหัว (Mental image) ทั้งนี้หลายคนมักตีความผิดว่าการมองบน หรือ ลูกตากลอกในลักษณะนี้แปลว่าโกหก อันเป็นความเข้าใจที่คาดเคลื่อน

จังหวะนี้พบ Microexpression ของ Regret มักสัมพันธ์กับความรู้สึกผิด อึดอัดใจ หรือลำบากใจ เป็นภาษากายที่พบได้ในสถานการณ์แจ้งขอโทษ สารภาพผิด หรือ แจ้งข่าวร้าย คลิกปาก คือ การดูดน้ำลายในปากให้เกิดเสียงโดยการหดแก้มมาชิดฟันที่กัดกันและดูดลมเข้าปากสั้น ๆ เร็ว ๆ เป็นภาษากายที่เกิดเมื่อกำลังใช้ความคิดวิเคราะห์ พบบ่อยเวลามีอารมณ์หงุดหงิด

นาที 0:40 – 0:44 "แต่ก็หวัง คิดอย่างเดียวว่า หวังว่าทุก ๆจ้วง (*) ที่ว่ายลงไปในน้ำ….(**)จะช่วยคุณหมอ คุณพยาบาลได้ จ้วงละบาทก็ได้ จ้วงละสองบาทก็ได้"

ตลอดในจังหวะนี้จะพบการใช้มือจับคางคล้ายตอนต้นแต่ถ้าดูในรายละเอียดจะพบว่าไม่ใช่ อยากให้สังเกตว่าเจ้าตัวใช้ปลายนิ้วกำลังหยิกคางตัวเองค้างไว้จนปลายนิ้วโป้งซีดขาว การหยิกตัวเองเป็นการพยายามกลั้นหรือสะกดอารมณ์ เป็นลักษณะเดียวกับเวลาบางคนหยิกแขน หรือ หยิกต้นขาตัวเอง
จังหวะ (*) จะพบเจ้าตัวยิ้มออกมา แต่ยังคงก้มหน้ามองต่ำ เจ้าตัวพยายามปรับและจูนอารมณ์(Compensating)ให้เป็นกลางมากขึ้น
จังหวะ (**) จะพบเจ้าตัวหลับตาไปครู่หนึ่งและพบมีน้ำตาคลอ (Eyes filled with tears)  การพูดแล้วมีน้ำตาคลอก็สัมพันธ์กับความรู้สึกบางอย่างที่รุนแรง (High intensity of emotion) อาจจะเป็นความรู้สึกที่ดี หรือ ไม่ดีก็ได้ เช่น โศกเศร้า เสียใจ หรือ ตื้นตัน ซาบซึ้ง ซึ่งจะต้องดูภาษากายอื่นร่วมด้วยในการวิเคราะห์

นาที 1:04-1:09 ช่วงที่พูดถึงการระดมทุนหาอุปกรณ์แพทย์ มือที่หยิกคางก็เปลี่ยนเป็นการคลึงและลูบคาง ในภาษากายการลูบและคลึงเป็นการปลอบประโลมทางจิตใจ (Releasing psychological stress) แปลว่าจังหวะนี้อารมณ์ลบที่เก็บไว้จะเริ่มลดลง เปรียบได้คล้ายกับเด็กน้อยเวลาร้องไห้แล้วมีคนลูบหัวโอ๋ พอเราโตแล้วก็จะมีกลไกในการปลอบประโลมตัวเองแบบไม่รู้ตัวได้ในสถานการณ์บางสถานการณ์

นาที 1:54 ตอนที่พูดว่า “รู้สึกกดดัน ว่าเราจะว่ายสำเร็จไหม” จะพบภาษากาย 3 อย่างร่วมกัน ได้แก่

- ก้มหน้า
- มองลงด้านซ้ายล่าง
- และเม้มปาก ดังที่กล่าวมา

ตลอดใน VDO นี้จะพบภาษาทั้ง 3 อย่างหลายครั้งหลายจังหวะ แสดงถึงว่ามีความเครียดและกดดันจริง ๆ ดังที่เจ้าตัวพูดออกมา

นาที. 2:07 เจ้าตัวพูดว่า "มันโดนจับตามองมากเลย" และมีภาษากายของการเกาหัว (Head scratching) การเกาหัวจะพบได้เวลาเจอคำถามที่รู้สึกสับสน หรือ ไม่รู้จะตอบยังไงจะอธิบายยังไง

ผมสนใจในประโยคที่พูดว่า "มันโดนจับตามองมากเลย จากการว่ายครั้งนี้ครับ" ในที่นี้คงเป็นความหมายในแง่ลบ เช่น อาจจะหมายถึงจ้องจับผิด หรือ จ้องเสียดสี เป็นต้น

นาที 2:22 ตอนที่ถูกถามว่า การที่เราถูกจับตามองส่งผลต่อความรู้สึกมากน้อยแค่ไหน เจ้าตัวหยุดตอบไปพักใหญ่ ๆ และแสดง microexpression ของ Anger & Disgust ออกมา microexpression จะเป็นสิ่งที่สังเกตได้ยากเพราะเกิดขึ้นแค่สั้น ๆ เพียงเสี้ยววินาที ถ้าเป็นสถานการณ์จริงมักจะสังเกตไม่ทัน

ในจังหวะนี้จึงวิเคราะห์ได้ชัดเจนว่าคุณโตโน่น่าจะกำลังรู้สึกไม่ชอบและเกลียดบางสิ่งบางอย่าง (ซึ่งขึ้นอยู่กับว่าเขากำลังคิดอะไร หรือ นึกถึงสิ่งใด)

ทั้งนี้ ในวินาที 2:24 มีการตัดบางส่วนของ VDO ทิ้งไป (Jump cut) ทำให้เราไม่ได้เห็นคำพูดและภาษากายต่อจากนั้น

สรุป

ผมอาจจะไม่ได้วิเคราะห์ทุกช่วงใน VDO เพราะที่เหลือก็จะมีภาษากายที่คล้ายคลึงกับที่อธิบายมา โดยรวมจะเห็นจากภาษากายต่าง ๆ ว่าคุณโตโน่เครียดและมีความกดดันสูง จะเห็นชัดว่าเจ้าตัวกำลังอดทนอดกลั้นต่ออารมณ์ที่รุนแรงที่อยู่ภายในจิตใจ และสังเกตจากการพูดที่หยุดพูด หยุดคิดบ่อย ๆ หรือ พูดไม่ครบประโยคแบบละไว้ในฐานที่เข้าใจ ทำให้เป็นการสัมภาษณ์ที่ดูไม่ค่อยไหลลื่น

แม้ร่างกายคุณโตโน่จะพร้อมและเทสผ่าน แต่สำหรับสภาวะจิตใจอาจจะยังไม่ร้อยเปอร์เซนต์ จึงเป็นการบ้านที่เจ้าตัวจะต้องจัดการความรู้สึกให้ได้อย่างเต็มที่ก่อนที่จะถึงวันทำกิจกรรม

แม้คุณโตโน่ถูกวิจารณ์เยอะ แต่เจ้าตัวก็ยืนยันว่าจะลงมือทำให้ประสบความสำเร็จ ผมเชื่อในความแน่วแน่และเอาจริงเอาจังของคุณโตโน่ และเป็นกำลังใจให้กับกิจกรรมการกุศลครั้งนี้

ท่านที่สนใจอยากมีส่วนร่วมในการกิจกรรม สามารถสนับสนุนได้ผ่าน บัญชี ธนาคารกรุงศรี สาขาถนนเพชรบุรีใหม่
034-0-04773-2 ชื่อบัญชี: มูลนิธิบูรณะชนบทแห่งประเทศไทยฯ เพื่อโครงการเทใจ หรือลิ้งเทใจดอทคอม

ขอให้สนุกกับการเรียนรู้

ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ (หมอมด)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาเท่านั้น สถานการณ์อ้างอิงเพื่อใช้ในการสอนจะคัดเลือกมาจากหลายวงการ เช่น นักการเมือง นักแสดง นักร้อง นักกีฬา นักธุรกิจ และบุคคลสาธารณะที่ปรากฏในสื่อสาธารณะ เช่น ข่าว รายการโทรทัศน์ งานแถลงข่าว สัมภาษณ์ รายการในยูทูป (youtube)ทั้งในและต่างประเทศ การตีความและอธิบายภาษากายทุกอย่างเพื่อการเรียนรู้และแสดงผ่านมุมมองของผม ว่าผมมีความเห็นอย่างไรต่อสถานการณ์เหล่านั้นเท่านั้น และไม่มีจุดประสงค์เพื่อหวังประโยชน์ด้านการเมือง หรือเพื่อละเมิดกับบุคคลใด กลุ่มการเมือง หรือ ศาสนาใด ทั้งสิ้น

ขอบคุณ ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ (หมอมด)

ติดตามข่าวสารเพิ่มเติมได้ที่ Thainewsonline