- 07 เม.ย. 2565
"อ.เจษฎ์" ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ออกมาโพสต์ข้อความหัวข้อ "ไวรัสโควิด สายพันธุ์ XE คืออะไร และเราต้องกังวลกับมันมั้ย?"
"อ.เจษฎ์" ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ ระบุข้อความว่า
"ไวรัสโควิด สายพันธุ์ XE คืออะไร และเราต้องกังวลกับมันมั้ย?"
สองสามวัน มีกระแสรายงานข่าวเกี่ยวกัน การตรวจพบเชื้อไวรัสโควิดลูกผสม ชื่อว่า XE เอ็กซ์อี ในประเทศไทยเรา และกลายเป็นข่าวแตกตื่นกันระดับหนึ่ง .. คำถามคือ เราต้องกังวลกับมันหรือไม่ ?
คำตอบคือ ยังครับ ! ยังไม่มีอะไรต้องกังวลเกี่ยวกับเจ้า XE นี้ และมันก็ไม่ได้เป็นสายพันธุ์ใหม่เอี่ยมอะไรนะ เคยมีการตรวจพบในต่างประเทศมาซักพักแล้ว
- เราเคยอธิบายกันเกี่ยวกัย เชื้อไวรัสสายพันธุ์ลูกผสม (hybrid varient) มาแล้ว ตอนที่มีข่าวเรื่อง Deltacron เดลตาครอน ว่าเป็นผลจากกระบวนการ recombination รีคอมบิเนชั่น (การรวมตัวใหม่) ของสายพันธุ์ไวรัส 2 สายพันธุ์ ในร่างกายของคนที่บังเอิญติดเชื้อทั้งสองสายพันธุ์นั้นพร้อมๆ กัน แล้วเชื้อเริ่มจำลองตัวเองเพิ่มจำนวนขึ้น (แต่ผสมรวมตัวกันผิดพลาด)
- ซึ่งที่ผ่าน ก็เคยมีรายงานของการพบลูกผสมระหว่างสายพันธุ์ ไม่ว่าจะ อู่ฮั่นxอัลฟ่า อัลฟ่าxเดลต้า เดลต้าxโอมิครอน ในประเทศต่างๆ ที่มีการระบาดของหลายสายพันธุ์พร้อมๆ กัน
-สำหรับ XE เอ็กซ์อี ก็เป็นสายพันธุ์ลูกผสมระหว่างสายพันธุ์ Omicron สองสายพันธุ์ย่อย คือ BA.1 บีเอ.หนึ่ง และ BA.2 บีเอ.สอง
- สาเหตุที่เชื้อลูกผสมนี้ชื่อว่า XE (ไม่ใช่ชื่ออักษรกรีกอย่างที่ผ่านมา) ก็เพราะมันเป็นวิธีตั้งชื่อสำหรับไวรัสลูกผสมโดยเฉพาะ
- นั่นคือ มีการตั้งชื่อ XE ให้กับลูกผสมโอมิครอน BA.1xBA.2 ขณะที่มีการตั้งชื่อ XD และ XF ให้กับลูกผสม โอมิครอนxเดลต้า (XD พบในยุโรป , XF พบในอังกฤษ)
- จริงๆ แล้ว XE ไม่ได้ใหม่อะไรมาก มันถูกตรวจพบมาหลายเดือนแล้ว โดยพบครั้งแรกตั้งแต่ 19 มกราคมที่ผ่านมา
- รายงานด้านระบาดวิทยา ขององค์การอนามัยโลก เมื่อ 29 มีนาคม ที่ผ่านมา ได้ระบุว่า สายพันธุ์ XE อาจจะแพร่ระบาดได้เร็วกว่าสายพันธุ์ BA.2 ที่เป็นสายพันธุ์หลักขณะนี้ ประมาณ 10% (โดยมีรายงานของลำดับพันธุกรรมจากเชื้อ XE ที่พบแล้ว ประมาณ 600 สาย)
- แต่ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า ประชาชนทั่วไปยังไม่ต้องตกกังวลอะไรกับ XE ตามกระแสข่าวที่ปั่นกัน ยังไม่มีแนวโน้มอะไรว่า XE จะเป็นภัยคุกคามพิเศษ ตอนนี้มันแค่น่าสนใจในเชิงวิทยาศาสตร์เท่านั้น
- เมื่อดูในเชิงโครงสร้าง (ดูรูปประกอบ เส้นสีม่วง) โดยพื้นฐานแล้ว XE ก็คือ โอมิครอน สายพันธุ์ย่อย BA.2 ที่มีชิ้นส่วนพันธุกรรมบางส่วนจาก BA.1 ที่ตรงปลายจีโนมของมัน ... ส่วนโปรตีนหนาม นั้นยังคงเหมือนของ BA.2
- แม้ว่าจะเริ่มพบ XE มากขึ้นในหลายประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอังกฤษ แต่ยังไม่มีแนวโน้มว่ามันจะหลบ จะดื้อ ต่อวัคซีนและภูมิคุ้มกันของร่างกายที่ยังจัดการกับโอมิครอน ไม่ให้ผู้ติดเชื้อป่วยหนักได้
- การเกิดไวรัสลูกผสมนั้น คาดเดาได้ยากว่ามันจะอันตรายขึ้นกว่าสายพันธุ์เดทิหรือไม่ ซึ่งที่กลัวกัน คือการที่มันอาจจะบังเอิญได้ในลักษณะที่อันตราย จากทั้ง 2 ตัวตั้งต้น มารวมกัน
- ปัจจุบันนี้ สายพันธุ์โอมิครอน BA.2 ยังคงเป็นสายพันธุ์หลัก ที่ระบาดมากในประเทศอังกฤษ และกำลังเป็นสายพันธุ์เด่นในประเทศสหรัฐอเมริกา
แถมด้วยรูปประกอบจาก Dr. Tom Peacock ผู้เชี่ยวชาญด้านไวรัส ที่อัพเดตโครงสร้างทางพันธุกรรม ของไวรัสโควิดลูกผสม สายพันธุ์ต่างๆ เมื่อวันที่ 4 เมษายน ที่ผ่านมา
จะเห็นว่ามีเยอะแยะเลย ทั้ง XE , XR , XL , XN , XP , XQ (พวก UK BA.1 x BA.2 ) XG , XH , HJ , HK , XM (พวก international BA.1 x BA.2) และ XF , XD , XS (พวก Delta x BA.1)
