"อ.เจษฎ์"เตือน วิธีดูงูตัวไหน มีพิษ ไม่มีพิษ ที่แชร์กัน ใช้ไม่ได้กับงูในไทย

"อ.เจษฎ์" ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ ระบุข้อความว่า
 

ระวังนะครับ "ลักษณะทรงหัวของงู" และลักษณะอื่นๆ ที่แชร์กันว่า ใช้บอกได้ว่าเป็นงูมีพิษ หรือไม่มีพิษ นั้น ไม่สามารถฟันธงกับงูในประเทศไทยเราได้ครับ อันตรายถ้าจดจำไปใช้ !!

อย่างในรูปนี้ ซึ่งเอามาจากเพจประเภทแนะนำทริคต่างๆ ในชีวิตประจำวัน และบอกว่า "งูพิษจะมีหัวเป็นทรงสามเหลี่ยม" นั้น ก็เป็นภาพที่เอามาจากงูในต่างประเทศครับ ซึ่งไม่ครอบคลุมกับงูในประเทศไทยเรา
บทความหนึ่งในเพจ "หมอชาวบ้าน"(https://www.doctor.or.th/article/detail/5311) ได้เคยเตือนไว้เหมือนกันว่า "ลักษณะของหัว จะใช้จำแนกว่างูชนิดใดมีพิษและไม่มีพิษไม่ค่อยได้ งูที่มีหัวรูปสามเหลี่ยม ก็ไม่ใช่ว่าจะมีพิษเสมอไป ในทำนองเดียวกัน งูที่หัวต่อกันเป็นท่อนเดียว มีพิษ ก็มีมาก" 

ที่ละเดียดกว่านี้ คือ รายการ "ชัวร์ก่อนแชร์" ของสำนักข่าวไทย ก็เคยทำคลิปเตือนไว้แล้วครับ ว่า "7 ข้อสังเกตงูมีพิษ-งูไม่มีพิษ จริงหรือ?" นั้น ไม่ถูกต้อง ไม่ควรแชร์ต่อ (https://www.youtube.com/watch?v=IagZQOy3heI) มีรายละเอียด ดังนี้

- มีการแชร์ข้อความกันในโลกโซเชียล วิธีดูว่างูตัวไหน มีพิษ หรือไม่มีพิษ 7 ข้อ เช่น งูมีพิษ มีหัวเป็นรูปทรงสามเหลี่ยม ดวงตาเป็นรอยบากแนวตั้ง ใต้ปลายหางมีเกล็ดเรียง 1 แถว และเฉพาะงูไม่มีพิษเท่านั้นที่ว่ายน้ำ ?

- ทางรายการได้ไปสอบถามกับคุณธนพงษ์ ตวัน นักวิทยาศาสตร์การแพทย์  สวนงู สถานเสาวภา สภากาชาดไทย .. ได้รับคำอธิบายว่า ข้อมูลที่แชร์กันมักจะแปลมาจากต่างประเทศ ส่วนใหญ่มักจะใช้ไม่ได้ผลกับงูในประเทศไทยเรา ดังนี้

1. "งูพิษส่วนใหญ่มีหัวเป็นรูปสามเหลี่ยม" : 

- อาจจะใช้ได้กับ กลุ่มงูที่มีพิษต่อระบบเลือด (เช่น งูเขียวหางไหม้ งูกะปะ งูแมวเซา ) ซึ่งส่วนใหญ่มีหัวเป็นทรงสามเหลี่ยม มีขนาดหัวใหญ่กว่าลำตัว ลำตัวก็จะอ้วนป้อม 

- แต่ในประเทศไทย มีกลุ่มงูที่มีพิษต่อระบบประสาทด้วย (เช่น งูเห่า งูจงอาง งูสามเหลี่ยม) ซึ่งหัวก็ไม่ได้เป็นทรงสามเหลี่ยม

2. "ให้สังเกตสี งูพิษบางชนิด เช่น งูปะการัง จะมีสีสดใส" 

- สีตัว ไม่สามารถบอกได้ว่างูมีพิษ หรือไม่มีพิษ

- ข้อมูลนี้แปลจากต่างประเทศ คือพูดถึง งู coral snake ที่มีพิษ แต่สีของมันก็เหมือนกับงูไม่มีพิษ ที่ชื่อว่า milk snake ที่คนนิยมเอาเลี้ยง

3. "มองเข้าไปในดวงตางู งูพิษจะมีรอยบากตามแนวตั้งในดวงตา" 

- ตัวรูม่านตา นั้นบอกไม่ได้ว่าเป็นงูพิษ หรืองูไม่มีพิษ 

- งูพิษ ที่มีรูม่านตา ในแนวตั้ง ก็อย่างเช่น งูเขียวหางไหม้ 

- แต่ก็มีงูพิษ ที่มีรูม่านตา เป็นรูม่านตากลม อย่างเช่น งูเห่า งูสามเหลี่ยม 

4. "ดูการสั่นของหาง ถ้างูสั่นหาง มีพิษแน่นอน" 

- มีงูพิษอย่าง งูหางกระดิ่ง ที่ทำพฤติกรรมสั่นหางได้ แต่ไม่ใช่ว่างูพิษอื่นๆ จะทำแบบนั้น

- งูพิษบางชนิดในประเทศไทย เช่น งูเขียวหางไหม้ งูกะปะ พบพฤติกรรมการตีหาง (ไม่ใช่การสั่นหาง) โดยเวลาที่มันถูกรบกวน จะใช้หาง ตีกับพื้นผิวที่ยึดเกาะอยู่ เป็นสัญญาณป้องกันตัวเอง

- ส่วนงูเห่า งูสามเหลี่ยม จะไม่มีพฤติกรรมการตีหาง แบบนั้น 

5. "ดูเกล็ดใต้ปลายหาง งูพิษจะมีเกล็ด 1 แถว ส่วนงูไม่มีพิษจะมี 2 แถว" 

- ไม่จริงเลย อย่างงูเห่า จะมีทั้งตัวที่มีเกล็ดเดี่ยว และตัวที่มีเกล็ดคู่ 

6. "เฉพาะงูไม่มีพิษเท่านั้น ที่ว่ายน้ำ" 

- งูทุกชนิดว่ายน้ำได้ ! ทั้งงูพิษและงูไม่มีพิษ 

7. "กรณีที่ถูกงูกัด ให้ดูรอยกัด ถ้างูพิษ จะมี 2 จุดใกล้กัน" 

- พอใช้เป็นข้อสังเกตได้ 

- งูพิษจะมีเขี้ยวพิษ เมื่อถูกกัด บาดแผลก็จะมีรอยเขี้ยว อาจจะมีจุด 2 จุดจากทั้ง 2 เขี้ยว หรือถ้ามี 1 จุดก็อาจจะถูกแค่เขี้ยวเดียว 

- ส่วนงูไม่มีพิษ ไม่มีเขี้ยวพิษ ก็จะเห็นเป็นรอยฟัน  
#สรุปว่า วิธีดูว่างูตัวไหนมีพิษ หรือไม่มีพิษนั้น : ควรจดจำเป็นตัวๆ เป็นชนิดๆ ไปเลยดีกว่า เพราะงูพิษหลักๆ ในประเทศไทยเรานั้นมีไม่กี่ชนิด ได้แก่ งูเห่า งูจงอาง งูสามเหลี่ยม งูทับสมิงคลา งูเขียวหางไหม้ งูกะปะ และงูแมวเซา