"อ.เจษฎ์" เปิดข้อมูล ดื่มน้ำเย็น เวลาอากาศร้อน ทำให้หลอดเลือดระเบิด หรือไม่

"อ.เจษฎ์" ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ ได้ออกมาโพสต์ข้อความระบุว่า 

ถึงอากาศร้อนจัด ก็ดื่มน้ำเย็น อาบน้ำเย็นได้ครับ ไม่ได้อันตราย

ช่วงนี้ร้อนมาก ก็ทำให้ข่าวปลอมเก่าจากต่างประเทศ เกี่ยวกับการ "ห้ามดื่มน้ำเย็นหรืออาบน้ำเย็น เวลาอากาศร้อน" กลับมาแชร์กันใหม่อีกแล้วครับ

โดยเนื้อหาจะเขียนทำนองว่า ให้เตรียมรับมือกับอุณหภูมิ 40 องศา แต่ให้หลีกเลี่ยงน้ำเย็นน้ำแข็ง เพราะหลอดเลือดเล็กอาจปริแตก ระเบิดได้ / ล้างเท้าด้วยน้ำเย็น ตาจะมองไม่เห็นต้องรีบเรียกรถพยาบาล / ให้ดื่มน้ำร้อนหรือน้ำอุ่นแทน ค่อยๆ ดื่ม / ให้รอสัก 30 นาที ค่อยอาบน้ำ ไม่งั้นจะเป็นสโตรคได้ ฯลฯ

ไม่จริงนะครับ !! ร่างกายของคนเราตามปรกติ จะมีกลไกในการรักษาอุณหภูมิของร่างกายให้ใกล้เคียงกับ 37 องศาเซลเซียส ดังนั้น ถึงจะเป็นวันที่อากาศร้อนจัด แล้วเราดื่มน้ำเย็น ก็อาจจะรู้สึกเย็นวูบไปตามหลอดอาหารลงไปที่กระเพาะได้ ตามที่น้ำเย็นเคลื่อนที่สัมผัสเยื่อบุทางเดินอาหาร ซึ่งถ้ามันเย็นเกินไปต่อร่างกาย สมองของเราก็จะสั่งการให้หลอดเลือดต่างๆ หดตัว และสั่งให้กล้ามเนื้อสั่น เพื่อปรับอุณหภูมิภายในร่างกายให้กลับสู่ 37 องศาเซลเซียส

สำหรับเรื่องที่แชร์กันนี้ ทางรายการ "ชัวร์ก่อนแชร์" ของสำนักข่าวไทย ได้เคยทำเอาไว้แล้ว ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2562 โดยได้ตรวจสอบข้อเท็จจริงกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ จากสถาบันประสาทวิทยา กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ยืนยันว่า ข้อความดังกล่าวไม่เป็นความจริง และไม่ควรแชร์ต่อ

แล้วในปีนี้ ทางศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ ก็ได้ไปสอบถามกับกับ พ.อ. นพ. วิริสสร วงศ์ศรีชนาลัย อายุรแพทย์โรคระบบการหายใจและภาวะวิกฤต โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ได้คำอธิบายว่า

• เมื่ออากาศร้อน อุณหภูมิสูงขึ้น ควรดื่มน้ำสะอาดอย่างเพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย
• อย่างไรก็ตาม การดื่มน้ำเย็นจัดในปริมาณมากคราวเดียวอาจส่งผลต่อร่างกายได้เช่นกัน เนื่องจากเป็นกลไกการปรับตัวของร่างกายเพื่อรับกับอุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
• ถ้าจะให้ถึงขั้นที่เส้นเลือดจะตีบ เป็นสโตรก หรือตาบอดนั้น ต้องเป็นคนไข้ที่มีความผิดปกติของหลอดเลือดอยู่แล้ว ซึ่งเป็นกรณีที่เกิดขึ้นได้น้อยมาก
• เช่น คนที่มีหินปูนเกาะที่หลอดเลือด มีพวกเส้นเลือดสมองตีบบางส่วนอยู่แล้ว แล้วพอมันหดตัวลง การไหลของเลือดก็น้อยลง / หรือเส้นเลือดที่เลี้ยงลูกตา ซึ่งเล็กนิดเดียว พอหดตัวก็เกิดตาบอดชั่วคราวได้ พอเส้นเลือดคลายตัว ก็จะหาย / ส่วนเรื่องเส้นเลือดแตก ก็เป็นกลไกตรงกันข้ามกัน เมื่อหดแล้วเกิดการคลายตัว ทำให้เส้นเลือดที่เปราะอยู่แล้ว เกิดการปริแตกง่าย
• สำหรับคนปรกติ ที่ไม่มีอาการป่วย หากต้องการกินน้ำเย็นหรือน้ำแข็ง ที่มีความเย็นจัดแตกต่างจากอุณหภูมิในอากาศมาก ๆ ให้ใช้วิธีค่อย ๆ ดื่ม หรืออมไว้ในปากก่อนกลืน เพื่อทำให้สมองรู้สึก และปรับตัวก่อน
• รวมทั้งการอาบน้ำ-ราดน้ำ ใช้การราดในตำแหน่งที่ไกลหัวใจมากที่สุดก่อน เพื่อให้ร่างกายได้ปรับตัวทางสรีระ
• จริงๆ แล้ว คำแนะนำที่ให้ดื่มน้ำร้อนในสภาพอากาศร้อนนั้น อาจก่อผลเสียในทางตรงกันข้ามได้ เพราะเป็นการสะสมความร้อนเพิ่มในร่างกายที่สูงเกินกว่าปกติ
• หากต้องทำงานกลางแจ้ง ควรจำกัดเวลาและลดลงจากเวลาปกติ , คอยระวังไม่ให้ร่างกายอุณหภูมิสูงจนเกินไป จนบาดเจ็บจากความร้อน , ดื่มน้ำที่อุณหภูมิต่ำกว่าอากาศอย่างเพียงพอ , แต่งกายเหมาะสมกับอากาศ มีทางระบายความร้อน , และเตรียมการดูแลผู้ร่วมงาน รู้วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นได้