เช็กไหล่กันอีกครั้ง เคยปลูกฝีมาแล้วหรือยัง ลักษณะแผลต้องเป็นอย่างไร

จากกรณีที่พบผู้ป่วยยืนยันโรคฝีดาษลิง หรือ ฝีดาษวานร (Monkeypox) รายแรกในประเทศไทย ที่ จ.ภูเก็ต เป็นชายชาวไนจีเรีย อายุ 27 ปี ทำให้เกิดข้อกังวลมากมายโดยเฉพาะในเรื่องการแพร่กระจายเชื้อภายในประเทศ และแนวทางการป้องกัน และอีกประเด็นหนึ่งที่น่าสนใจคือ การปลูกฝีป้องกันฝีดาษลิง หากว่าเราเคยปลูกฝีเพื่อป้องกันฝีดาษคนแล้ว จะสามารถป้องกันโรคฝีดาษลิงได้ด้วยหรือไม่

 

ทั้งนี้ หมอเฉลิมชัย หรือ นพ.เฉลิมชัย บุญยะลีพรรณ รองประธานกรรมาธิการการสาธารณสุข วุฒิสภา ได้เคยโพสต์ blockdit ร้อยแปดพันเก้ากับหมอเฉลิมชัย ถึงกรณี วัคซีนป้องกันฝีดาษคน หรือ ไข้ทรพิษ (Smallpox) ที่เราเรียกว่าการปลูกฝีนั้น สามารถข้ามมาป้องกันโรคฝีดาษลิงได้ด้วย ประกอบกับมีงานวิจัยยืนยันว่าผู้ที่เคยฉีดหรือปลูกฝีป้องกันฝีดาษคน จะมีระดับภูมิคุ้มกันที่สูงพอป้องกันโรคได้จนถึงปัจจุบัน (มีครึ่งชีวิตของวัคซีนยาวนานถึง 92 ปี)

ฝีดาษคนหรือไข้ทรพิษ ได้หมดไปจากโลกเรา โดยการประกาศขององค์การอนามัยโลกในปี 2523 ส่วนประเทศไทยเราไม่มีไข้ทรพิษมาตั้งแต่ปี 2517 นั่นคือประเทศไทยเริ่มทยอยเลิกปลูกฝีตั้งแต่ปี 2517 และทั่วโลกเลิกปลูกฝีป้องกันไข้ทรพิษตั้งแต่ปี 2523

 

หลักสังเกตว่าตนเองเคยปลูกฝีป้องกันไข้ทรพิษแล้วหรือไม่ อย่างไร ได้แก่

1. ถ้าเป็นคนอายุมากกว่า 48 ปี ที่เกิดก่อนปี 2517 มีโอกาสสูงที่จะเคยปลูกฝีป้องกันไข้ทรพิษ เพราะประเทศไทยเป็นประเทศที่มีการระดมปลูกฝีในช่วงนั้นเป็นจำนวนมาก จึงทำให้ฝีดาษหมดไปจากประเทศไทย ส่วนใหญ่จะฉีดกันที่โรงเรียน

2. ถ้าอายุน้อยกว่า 42  ปี คือเกิดหลังปี 2523 ถือว่าไม่เคยได้รับการปลูกฝีป้องกันไข้ทรพิษมาก่อน

3. กรณีผู้ที่อายุ 43-47 ปี คือเกิดก่อนปี 2523 แต่เกิดหลังปี 2517 เป็นช่วงก้ำกึ่ง จะต้องตรวจดูแผลเป็นต่อไป

4. ในการตรวจสอบแผลเป็น ซึ่งส่วนใหญ่จะฉีดที่ต้นแขนซ้าย

ในกรณีที่เป็นการปลูกฝีป้องกันไข้ทรพิษ แผลเป็นจะเป็นลักษณะแผลแบนเรียบหรือเป็นหลุมลงไปเล็กน้อย แต่ถ้าเป็นการปลูกฝีป้องกันวัณโรคที่เรียกว่า BCG แผลเป็นนั้นจะนูนขึ้นมา

ดังนั้นการตรวจสอบว่าตนเองเคยปลูกฝีป้องกันฝีดาษคน/ไข้ทรพิษหรือยัง ก็ใช้หลักสองประการดังกล่าวคือ ดูว่าเกิดก่อนปี 2517 และตรวจสอบว่าแผลเป็นที่เกิดขึ้น เป็นแผลที่เรียบหรือเป็นหลุมลงไปเล็กน้อย ก็ถือว่าเคยปลูกฝีป้องกันฝีดาษคนหรือไข้ทรพิษแล้ว

 

ขอบคุณ : blockdit ร้อยแปดพันเก้ากับหมอเฉลิมชัย

ติดตามข้อมูลข่าวสารเพิ่มเติมได้ที่ Thainewsonline