แถลงการณ์ "ส.ป.ก." ชี้แจงปมอุทยานแห่งชาติทับลาน

กรณีป่าทับลาน ในอุทยานแห่งชาติทับลาน ล่าสุด สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ได้ออกหนังสือชี้แจง แถลงการณ์ ส.ป.ก. กรณีอุทยานแห่งชาติทับลาน ตามที่ได้มีประกาศสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 1 (ปราจีนบุรี) เรื่อง การรับฟังความคิดเห็นและการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสีย ชุมชนที่เกี่ยวข้อง และประชาชน ในการกำหนดอุทยานแห่งชาติทับลานจังหวัดปราจีนบุรี จังหวัดนครราชสีมา และจังหวัดสระแก้ว ตามมติคณะรัฐมนตรี

เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2566 กรณีคณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ (คทช.) ในการประชุมครั้งที่ 2/2566เมื่อวันที่ 10 มีนาคม 2566 ได้มีมติเห็นชอบแนวทางการใช้เส้นปรับปรุงการสำรวจแนวเขตปีพ.ศ. 2543ในการปรับปรุงแผนที่แนวเขต ที่ดินของรัฐแบบบูรณาการ มาตราส่วน 1 : 4000 (One Map) พื้นที่อุทยานแห่งชาติทับลาน ซึ่งคณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2566 เห็นชอบตามแนวทางดังกล่าว โดยมอบหมายให้สำนักงานคณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เร่งดำเนินการในเรื่องต่าง ๆ ตามหน้าที่และอำนาจให้ถูกต้องรอบคอบ เป็นไปตามกฎหมาย ระเบียบ และมติ คณะรัฐมนตรีที่เกี่ยวข้องอย่างเคร่งครัด นั้น

สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) ขอแสดงจุดยืนในกรณีข้างต้นว่า ส.ป.ก. เป็นหน่วยงานของรัฐที่มีภารกิจหลักในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมตามพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518ซึ่งกำหนดให้ ส.ป.ก. ดำเนินการปรับปรุงเกี่ยวกับสิทธิและการถือครองในที่ดินเพื่อเกษตรกรรม โดยนำที่ดินของรัฐมาจัดให้แก่เกษตรกรผู้ไม่มีที่ดินของตนเองหรือเกษตรกรที่มีที่ดินเล็กน้อย ไม่เพียงพอแก่การครองชีพภายใต้ขอบเขตของกฎหมายปฏิรูปที่ดิน

เพื่อแก้ไขปัญหากรณีราษฎรถือครองทำกิน ในที่ดินป่าสงวนแห่งชาติจำนวนมากตั้งแต่ปีพ.ศ. 2518 จนถึงปัจจุบัน รวมแล้วมีเนื้อที่กว่า 36 ล้านไร่ซึ่งที่ดินป่าสงวนแห่งชาติที่ ส.ป.ก. ได้รับมอบมาจากกรมป่าไม้นั้น ล้วนเป็นที่ป่าสงวนแห่งชาติที่เสื่อมโทรมและมีราษฎรถือครองทำกินอยู่ก่อนแล้ว 

 และเป็นการส่งมอบตามมติคณะรัฐมนตรีและกฎหมายที่เกี่ยวข้องทั้งสิ้น ดังนั้น ส.ป.ก. จึงขอยืนยันหลักการว่าหากพื้นที่อุทยานแห่งชาติทับลานตามประกาศรับฟังความคิดเห็นข้างต้นยังคงมีสภาพเป็นป่าสมบูรณ์ย่อมไม่อยู่ในเงื่อนไขที่ ส.ป.ก. จะรับมอบมาดำเนินการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ตามเจตนารมณ์ของ พระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518และ ส.ป.ก. ก็มีความเห็นสอดคล้องกับกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ว่าพื้นที่อุทยานแห่งชาติทับลานเป็นพื้นที่ที่สมควรได้รับการดูแลจากเจ้าหน้าที่ของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืชอย่างจริงจังเพื่อรักษาสภาพป่าให้มีความอุดมสมบูรณ์สืบไป

อย่างไรก็ตาม หากปรากฏว่าพื้นที่อุทยานแห่งชาติบริเวณใดมีสภาพเป็นป่าเสื่อมโทรมอันเนื่องมาจากหน่วยงานที่รับผิดชอบไม่สามารถรักษาคุ้มครองพื้นที่ดังกล่าวให้คงสภาพป่าไว้ได้หรือเป็นกรณีที่พื้นที่นั้นมีราษฎรถือครองทำกินอยู่ก่อนมีการประกาศเขตอุทยานแห่งชาตินั้น หรือเหตุอื่นใดอันส่งผลให้หน่วยงานที่รับผิดชอบพื้นที่ดังกล่าวต้องดำเนินการเพื่อส่งมอบป่าเสื่อมโทรมให้แก่ ส.ป.ก. เพื่อแก้ไขปัญหาให้กับราษฎรที่ถือครองทำกินอยู่ในที่ดินนั้น ส.ป.ก. ย่อมมีอำนาจหน้าที่ในการดำเนินการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม โดยการนำที่ดินมาจัดให้แก่ผู้ถือครองที่ดินที่มีคุณสมบัติเป็นเกษตรกร ตามที่พระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 กำหนดต่อไป

ทั้งนี้ ปัจจุบัน ส.ป.ก. ได้ดำเนินการปรับปรุงสิทธิการถือครองในที่ดินของรัฐที่ได้รับมอบมาตามกฎหมาย แล้วเนื้อที่กว่า 36 ล้านไร่ โดยการจัดที่ดินให้แก่เกษตรกรรวมทั้งสิ้นประมาณ 2.93ล้านราย และเมื่อนับรวมสมาชิกในครัวเรือนของเกษตรกรดังกล่าวซึ่งมีสมาชิกเฉลี่ย 4 รายต่อครัวเรือน จะมีจำนวนประชากรในเขตปฏิรูปที่ดินทั้งสิ้นประมาณ 11.72 ล้านรายหรือคิดเป็นร้อยละ 17.71 ของประชากรในประเทศไทยทั้งหมด