หมอธีระวัฒน์ เปิดข้อมูล ประเด็นร้อน ออกกำลัง เช้า หรือ บ่าย-เย็น ดีกว่ากัน

หมอธีระวัฒน์ ศ.นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา ที่ปรึกษาวิทยาลัยการแพทย์แผนตะวันออก มหาวิทยาลัยรังสิต ได้ออกมาโพสต์ข้อความระบุ ประเด็นร้อน.. ออกกำลังเช้า หรือบ่าย-เย็น ดีกว่ากัน

ประเด็นร้อนที่ว่านี้ เป็นที่ถกเถียงกันอย่างดุเดือดเลือดพล่าน ที่เมืองนอก ทั้งสื่อรวมทั้งหมอ และนักวิจัย

แต่ชาวเราโดยเฉพาะมนุษย์เดินดินในกรุงเทพ คงไม่ต้องเถียงเพราะต้องเดินอยู่แล้ว ไปทำงานจนกระทั่งถึงกลับบ้าน แม้ว่าบางระยะทางจะใช้รถประจำทางหรือวินมอเตอร์ไซค์ก็แล้วแต่

ฝ่ายสุดขั้วเชียร์ตอนเช้า (early-day chronotype) คือตื่นตั้งแต่เช้าก่อนพระอาทิตย์ขึ้น ออกกำลังขณะ ยังไม่ต้องกินข้าวเช้าและเมื่อกินแล้วก็จัดการงานธุระต่างๆที่ขวางหน้า และสบายตอนบ่าย เย็น ไปนอนตอนสามหรือสี่ทุ่ม

ด้านขั้ว สาย บ่ายเย็นกลางคืน (late chronotype) ตื่นสายหน่อย เครื่องร้อนช้าเลยจัดการทุกอย่างตรงข้ามกับขั้วเช้า และ ให้เหตุผล

โดยเฉพาะ คนที่เป็นเบาหวานอยู่ด้วยว่า หลังจากที่กินข้าวไปแล้วจะได้ออกกำลังไปเลย

แต่จากการสังเกตุทั่วไปพบว่า กลุ่มเช้า ท่าทางจะกระปรี้กระเปร่ามากกว่า และมีแรงผลักดันให้ออกกำลังสม่ำเสมอและการทำงานจะไม่เฉื่อยเดินไปมามีกิจกรรมกายไม่หยุดหย่อน

ดร ไมเคิล ริดเดล ได้ประมวลความเห็นและหลักฐานทางวิทยาศาสตร์และเผยแพร่เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม 2023 โดยได้เล่าว่า ในการประชุมของสมาคมเบาหวานของอเมริกา ดร Normand Boule จากมหาวิทยาลัยอัลเบอร์ตา ชี้ให้เห็นว่าการออกกำลังตั้งแต่เช้าในขณะที่ยังไม่ได้กินข้าวจะทำให้มีการเผาผลาญไขมันได้ดีและคุมน้ำหนักได้รวมทั้งมีการปรับกล้ามเนื้อให้แข็งแรงทนทานอีกทั้งทำให้คุมเบาหวาน (แบบที่ 2) ได้ดีขึ้น

อย่างไรก็ตามมีข้อโต้แย้งในงานเดียวกัน จาก ดร Jenna Gillen จากมหาวิทยาลัยโตรอนโต้ โดยใช้งานที่ตีพิมพ์ของเธอเอง ใน Canadian Science Publishing รวมทั้งมีการวิเคราะห์อภิธานจากหลายรายงาน ในวารสาร Sports Medicine ซึ่งพบว่าการออกกำลังระดับเบาถึงกลาง หลังจากที่กินอาหารไปแล้ว จะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดไม่พุ่งสูงขึ้นมากแม้จะเป็นคนเบาหวาน หรือกำลังจะเป็น ก็ตาม

ทั้งนี้การออกกำลังหลังกินข้าวโดยเฉพาะในช่วงบ่ายยัง ได้รับการสนับสนุนจากข้อมูลของ การศึกษา Look AHEAD trial ในวารสาร Diabetes Care ของอเมริกา โดยที่ติดตามผู้ใหญ่ที่เป็นเบาหวานประเภทสองจำนวน 2400 คนและมีการออกกำลังในระดับความเข้มข้นปานกลางถึงสูง โดยดูผลลัพธ์ที่ผ่านไปสี่ปี ถึงสุขภาพการควบคุมเบาหวานและระบบหัวใจและเส้นเลือด

กลุ่มที่กระฉับกระเฉงและออกกำลังตอนบ่ายระหว่าง 13.43 ถึง 17.00 น. จะเห็นผลในการควบคุมระดับน้ำตาลตั้งแต่หลังหนึ่งปี และในบางส่วนนั้นถึงกับทำให้เบาหวานนั้นสงบลง โดยที่ไม่ต้องใช้ยา เบาหวาน ที่ช่วยลดระดับน้ำตาลด้วยซ้ำ

แต่การศึกษายังคงมีจุดอ่อนตรงที่ การคัดเลือกอาสาสมัคร ที่ควรต้องเป็นการสุ่ม และผลสรุปนั้นเป็นเพียงการควบคุมระดับน้ำตาลแต่ไม่ใช่ผลลัพธห์ของการเกิดภาวะหัวใจหรือเส้นเลือดตีบตัน

ประเด็นที่เถียงกันล้มประดาตาย ใน scientific session debate ของ สมาคมเบาหวาน อเมริกัน จะว่าไปแล้ว อาจไม่มีใครถูกใครผิดก็เป็นได้

ทั้งนี้เพราะขึ้นกับเวลาสะดวกของแต่ละคนโดยที่อาจจะไม่สามารถปฏิบัติอย่างใดอย่างหนึ่งเหมือนเดิมได้ทุกวันและมีกิจวัตรหน้าที่การงานอย่างอื่นเข้ามาประกอบด้วย

ในคนที่เป็นเบาหวานแถมยังต้องฉีดอินซูลินการออกกำลังตั้งแต่เช้าโดยยังไม่ได้กินอาหารอาจจะดูปลอดภัยเพราะไม่ต้องกลัวว่ายาจะทำให้ระดับน้ำตาลหรือกลูโคสต่ำจนเป็นอันตราย แต่ในทำนองเดียวกันการออกกำลังหลังกินอาหารเที่ยงหรือหลังกินอาหารว่างตอนบ่าย จะทำให้มีการเผาผลาญ พลังงานได้เก่งขึ้นแต่ขณะเดียวกันยังคงต้องระวัง เรื่อง ฤทธ์ของอินซูลิน ซึ่งในขณะนั้นกำลังได้ที่และอาจทำให้น้ำตาลตก

เมื่อดูตามนี้จะพบว่าที่เถียงกันจากนักวิชาการโดยที่ตัวตั้ง ต้องมีค่าตายตัว และมีการวัดผลชัดเจน โดยลด ตัวแปรให้มากที่สุด อาจจะไม่ใช่คำตอบสุดท้ายสำหรับมนุษย์ที่มีความหลากหลายและอาจไม่ชอบความจำเจหรืออาจจะเลือกเวลาที่สะดวกสำหรับตนเองและเพื่อนฝูงครอบครัว

กลับมาถึงมนุษย์คนไทยครับพวกเราคงปฏิเสธไม่ได้ว่ากลุ่มคนที่มีฐานะจำกัดอาจจะเป็นคนที่แข็งแรงที่สุดก็ว่าได้

ทั้งนี้ไม่สามารถนั่งทอดหุ่ย เนือยนิ่ง คอยชี้นิ้วสั่งให้บริวารทำนั่นทำนี่อีกทั้งจะไปไหนมีรถบริการแทบไม่ต้องเดินจนอาจจะเดินเพียงวันละสองถึง 300 ก้าวเท่านั้น

ชาวเราที่เป็น ประชากรส่วนใหญ่ของประเทศนี้ อย่าได้น้อยเนื้อต่ำใจและทำใจให้สบายและให้ตระหนักว่ากิจกรรมกายกระฉับกระเฉงที่ทำอยู่ทุกเมื่อเชื่อวันนี้ กลับสร้างเสริมสุขภาพและต่อสู้โรคแต่ต้องไม่อ้างว่า เดินมาเหนื่อยตัองกินขนม ต้องกินแป้ง กินข้าว กินของหวานเยอะๆ ซึ่งถ้าเป็นเช่นนั้นก็จะเป็นการทำร้ายตัวเองไปอีก

คำขวัญวันนี้ ให้เศรษฐีนั่งรถโก้หรู มองเราเดินข้างถนนอย่างอิจฉา แถมเรายังหน้าตาเบิกบาน เดินคุยกับเพื่อนร่วมทางได้อย่างสบายใจ (ข้อสำคัญอย่าให้รถชนหรือสำลักฝุ่นตาย)

ด้วยความหวังดีครับ

ศ นพ ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา

ที่ปรึกษาวิทยาลัยการแพทย์แผนตะวันออก

มหาวิทยาลัยรังสิต